Kunstdocumentaires
Plan je een museumbezoek? Sinds kort kan je daarvoor naar de cinema. Na opera, theater en ballet tonen de grote cinemacomplexen nu immers ook documentaires over tentoonstellingen en museumcollecties. Er bestaan al 3D-documentaires over de Hermitage in Sint-Petersburg, over Rembrandt, Vincent Van Gogh, de impressionisten en Vermeers 'Meisje met de Parel'. Hoor je niet tot de happy few, die zich een weekenduitstapje naar het MoMA in New York kunnen veroorloven, kan je de collectie toch nog bewonderen en dat vanuit de bioscoopstoel, mocht er ooit een documentaire over het museum gemaakt worden. De Amsterdamse bioscoop Pathé Tuschinski bracht op 7 januari 2015 de Nederlandse première van 'The Vatican Museums 3D'. Pathé Art zal ook de andere 3D-kunstdocumentaires in zijn programmatie opnemen. Pathé Tuschinski is gehuisvest in een wondermooie cinemazaal uit de tijd dat bioscoop nog pure magie uitstraalde. Toeristen kunnen er zelfs een rondleiding met gids boeken. Het tapijt, de vloer en het behang zijn in art deco en jugendstil versierd. Ook de prachtige originele glasramen hebben de tijd doorstaan. De voorgevel oogt oosters. Abraham Tuschinski liet in 1921 architect Hijman Louis de Jong het filmtheater bouwen. Abraham Tushinski was een jood uit Polen en had eerder al vier bioscoopzalen in Rotterdam gebouwd. Die gingen helaas in 1940 bij het bombardement van Rotterdam verloren. Zelf werd hij in 1942 naar Auschwitz gedeporteerd, waar hij in september van dat jaar slachtoffer van de holocaust werd. De 'Vatican Museums 3D' is in ultra high definition met speciale 4K/3D-camera's opgenomen. James Cameron ontwikkelde dit type camera om 'Avatar' te filmen. Ook Tim Burton gebruikte deze technieken in 'Alice In Wonderland'. Schilderijen krijgen er echter een bevreemdend effect bij. Met de dieptewerking lijkt het of tekeningen een extra dimensie krijgen. Het ziet er een beetje raar uit, want het druist in tegen onze jarenlange waarneming van schilderijen. De ideale omstandigheden waarin de beelden worden opgenomen zijn een pluspunt: de beste belichting, geen andere kunstliefhebbers die in de weg staan en de camera zoomt in tot op het kleinste detail. Een plafondtekening zie je alsof je er met je neus vlak voor staat, dichterbij dan een toerist in Rome er bij kan komen. |
Kunst als gebed
Directeur Antonio Paolucci van de Vaticaanse musea leidt ons door tweeduizend jaar kunstgeschiedenis. Met 5,5 miljoen bezoekers per jaar zijn de Vaticaanse Musea het vierde meest bezochte museum ter wereld. Op de eerste plaats prijkt het Louvre. Daarna komt het Metropolitan Museum of Art. Het British Museum haalt brons. Met de Tate Modern en de National Gallery zijn ook de vierde en vijfde plaats voor Londen. In 1506 werd in een wijngaard in Rome de marmeren beeldengroep 'Laocoön en zijn Zonen' opgegraven. De Trojaanse priester waarschuwde zijn stadsgenoten tevergeefs voor het houten paard van de Grieken. De beelden tonen hem en zijn beide zonen in hun hopeloze gevecht tegen slangen die de mannen in een dodelijke wurggreep nemen. De beelden zouden later Michelangelo inspireren. Paus Julius II kocht de Laocoöngroep en nog andere beeldengroepen. |
Hieruit zou de pauselijke collectie en later de Vaticaanse Musea ontstaan.
Antonio Paolucci toont ons enkele van de hoogtepunten van het museum. We zien onder meer werken van Giotto, Leonardo da Vinci en Caravaggio. Uiteraard komen de Sixtijnse Kapel, de Pietà en de fresco's van Rafaël uitgebreid aan bod. De scenarioschrijver voegt zowaar wat drama toe wanneer hij de rivaliteit tussen Rafaël en Michelangelo om de mooiste kunst te scheppen in de verf zet. In 1973 breidde paus Paulus VI de musea uit met een afdeling moderne en hedendaagse religieuze kunst. Hieruit toont de documentaire schilderijen van Marc Chagall en Salvador Dalí.
Wanneer het Vaticaan een film mee produceert, is het resultaat vanzelfsprekend religieus geïnspireerd - of beter gezegd, de commentaar is religieus. Tweemaal wordt gesproken over “kunst als verheven gebed”. Als ik een puntje van kritiek wil geven: na zijn introductie zou directeur Antonio Paolucci beter buiten beeld blijven telkens hij commentaar geeft. Dan had de documentaire nog meer kunstwerken kunnen tonen. En geef me maar liever ondertiteling dan de huidige gedubde versie.
Cultuurtoerist vanuit de luie stoel
Op reis bezoek ik steevast musea. Ik reis ook wel eens naar Londen of Parijs om een bijzondere tentoonstelling te kunnen zien. Op het einde van elk culturele seizoen blijf ik echter gefrustreerd achter, omdat er nog zoveel interessante tentoonstellingen waren, die ik dolgraag had bezocht, maar niet gezien heb. Deze documentaires zijn dan ook een welkom initiatief. Want wie reist naar al die tentoonstellingen?
Bovendien lopen er geen andere toeristen in de weg! Vaticaanstad lijkt wel uitgestorven. Wat echter niet kan, is je eigen parcours uitstippelen. Telkens ik in Londen ben, ga ik in het British Museum even naar de 'Lewis Chess Men' kijken. Dit zijn twaalfde eeuwse schaakstukken uit walrusivoor. Maar halen die een mogelijke 3D documentaire over het British Museum? En zo zal elke kunstliefhebber wel zijn favoriete werken en plekjes hebben, die niet in beeld komen. Virtuele realiteit toevoegen zou een volgende stap kunnen zijn en dan verdwijnen deze nadelen.
THE VATICAN MUSEUM
Sky 3D, Sky Arte HD en The Vatican Museum's Direction / 2014 / 70 minuten
Regie: Marco Pianigiani
PATHE TUSCHINSKI
Reguliersbreestraat, Amsterdam
https://www.pathe.nl/bioscoop/tuschinski
Meer info:
http://www.pathe.nl/special/art
http://www.thevaticanmuseumsincinemas.com/
exhibitiononscreen.com
http://mv.vatican.va/
Antonio Paolucci toont ons enkele van de hoogtepunten van het museum. We zien onder meer werken van Giotto, Leonardo da Vinci en Caravaggio. Uiteraard komen de Sixtijnse Kapel, de Pietà en de fresco's van Rafaël uitgebreid aan bod. De scenarioschrijver voegt zowaar wat drama toe wanneer hij de rivaliteit tussen Rafaël en Michelangelo om de mooiste kunst te scheppen in de verf zet. In 1973 breidde paus Paulus VI de musea uit met een afdeling moderne en hedendaagse religieuze kunst. Hieruit toont de documentaire schilderijen van Marc Chagall en Salvador Dalí.
Wanneer het Vaticaan een film mee produceert, is het resultaat vanzelfsprekend religieus geïnspireerd - of beter gezegd, de commentaar is religieus. Tweemaal wordt gesproken over “kunst als verheven gebed”. Als ik een puntje van kritiek wil geven: na zijn introductie zou directeur Antonio Paolucci beter buiten beeld blijven telkens hij commentaar geeft. Dan had de documentaire nog meer kunstwerken kunnen tonen. En geef me maar liever ondertiteling dan de huidige gedubde versie.
Cultuurtoerist vanuit de luie stoel
Op reis bezoek ik steevast musea. Ik reis ook wel eens naar Londen of Parijs om een bijzondere tentoonstelling te kunnen zien. Op het einde van elk culturele seizoen blijf ik echter gefrustreerd achter, omdat er nog zoveel interessante tentoonstellingen waren, die ik dolgraag had bezocht, maar niet gezien heb. Deze documentaires zijn dan ook een welkom initiatief. Want wie reist naar al die tentoonstellingen?
Bovendien lopen er geen andere toeristen in de weg! Vaticaanstad lijkt wel uitgestorven. Wat echter niet kan, is je eigen parcours uitstippelen. Telkens ik in Londen ben, ga ik in het British Museum even naar de 'Lewis Chess Men' kijken. Dit zijn twaalfde eeuwse schaakstukken uit walrusivoor. Maar halen die een mogelijke 3D documentaire over het British Museum? En zo zal elke kunstliefhebber wel zijn favoriete werken en plekjes hebben, die niet in beeld komen. Virtuele realiteit toevoegen zou een volgende stap kunnen zijn en dan verdwijnen deze nadelen.
THE VATICAN MUSEUM
Sky 3D, Sky Arte HD en The Vatican Museum's Direction / 2014 / 70 minuten
Regie: Marco Pianigiani
PATHE TUSCHINSKI
Reguliersbreestraat, Amsterdam
https://www.pathe.nl/bioscoop/tuschinski
Meer info:
http://www.pathe.nl/special/art
http://www.thevaticanmuseumsincinemas.com/
exhibitiononscreen.com
http://mv.vatican.va/
Frank Beckers